Sương Mù Sáng Sớm Ở TP.HCM: Thời Tiết Hay Ô Nhiễm Nguy Hiểm? Lời Giải Cho Du Khách
Khi những tòa nhà cao tầng bị che khuất trong một lớp màn trắng đục dày đặc lúc sáng sớm, nhiều du khách đến TP.HCM sẽ tự hỏi: đó là cảnh tượng thiên nhiên mờ ảo đẹp mắt hay một dấu hiệu đáng lo ngại về chất lượng không khí?
Sáng nay admin đi làm thì trời HCM lại đầy sương mù, thắc mắc không biết sương mù hay ô nhiễm nên Inbox hỏi anh bác sĩ về hô hấp bên phòng khám SP79 admin mới quen. Và đây là câu trả lời cho bạn!
Là một bác sĩ thường xuyên tiếp nhận các ca bệnh hô hấp và da liễu tăng đột biến khi thời tiết chuyển mùa, tôi hiểu rõ mối bận tâm này. Bài viết sẽ giúp bạn phân biệt sương mù thời tiết (mist/fog) và "mù" ô nhiễm (smog), đồng thời trang bị những lời khuyên thiết thực nhất để bảo vệ sức khỏe trong hành trình khám phá Sài Thành.
Phân Biệt Sương Mù Tự Nhiên Và "Mù" Ô Nhiễm – Dựa Trên Dữ Liệu Khoa Học
1. Sương mù tự nhiên: Hiện tượng thời tiết mùa lạnh
Theo Đài Khí tượng Thủy văn Nam Bộ, hiện tượng sương mù dày xuất hiện ở TP.HCM vào sáng sớm những ngày cuối năm chủ yếu là do không khí lạnh từ phía Bắc tăng cường kết hợp với độ ẩm cao. Vào ban đêm và rạng sáng, khi nhiệt độ xuống thấp, hơi nước trong không khí ngưng tụ tạo thành các hạt nước li ti lơ lửng, hình thành sương mù. Hiện tượng này thường tan nhanh sau khi mặt trời lên (khoảng 8-9 giờ sáng) và thường xuất hiện rõ nhất ở các khu vực ven sông, kênh rạch.
2. "Sương mù" ô nhiễm (Smog): Mối nguy hiểm thực sự
Tuy nhiên, vấn đề đáng lo ngại nằm ở sự chồng chéo giữa sương mù và ô nhiễm. TP.HCM, với mật độ phương tiện giao thông dày đặc (gần 13 triệu phương tiện, trong đó phần lớn là xe máy), luôn có nồng độ bụi mịn PM2.5 ở mức cao. Nguồn phát thải từ giao thông được xác định là "thủ phạm" chính, chiếm tới 63% tổng lượng PM2.5 và 91% lượng khí CO của thành phố.
Khi hiện tượng sương mù tự nhiên xảy ra, các hạt nước li ti này trở thành "cái bẫy" lưu giữ các chất ô nhiễm như bụi mịn PM2.5, khí thải từ xe cộ và công nghiệp, tạo thành một dạng "smog" (smoke + fog) độc hại. PGS.TS.BS Lê Trần Quang Minh, Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM, đã cảnh báo rằng thứ mà người dân nhìn thấy vào buổi sáng có thể không phải sương tự nhiên mà thực chất là bụi mịn ô nhiễm tích tụ lơ lửng. Dưới đây là bảng so sánh để bạn dễ dàng nhận biết:
Một lưu ý quan trọng: Vào sáng ngày 17/12/2025, nồng độ bụi mịn PM2.5 đo được tại TP.HCM lên tới 72 µg/m³, cao gấp 14.4 lần ngưỡng khuyến cáo trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Điều này cho thấy mối nguy hiểm tiềm ẩn đằng sau lớp sương mù buổi sáng.
Tác Động Đến Sức Khỏe Du Khách Và Cách Phòng Ngừa
Không khí lạnh, độ ẩm cao kết hợp với ô nhiễm là "bộ ba" tác nhân gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt với du khách chưa kịp thích nghi.
A. Các vấn đề sức khỏe thường gặp
Bệnh đường hô hấp & dị ứng: Đây là nhóm bệnh bị ảnh hưởng trực tiếp và rõ rệt nhất.
Viêm mũi dị ứng, viêm xoang: Độ ẩm cao tạo điều kiện cho nấm mốc, mạt bụi phát triển. Bụi mịn PM2.5 xâm nhập sẽ gây kích ứng và viêm nhiễm đường hô hấp trên. Các chuyên gia y tế ghi nhận số ca mắc các bệnh lý này có xu hướng tăng trong thời gian gần đây.
Hen suyễn, viêm phế quản: Không khí lạnh có thể gây co thắt phế quản. Trong khi đó, bụi mịn PM2.5 khi hít vào sâu có thể gây viêm nhiễm, làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen.
Cảm lạnh, cúm, COVID-19: Bộ Y tế cảnh báo điều kiện thời tiết nồm ẩm rất thuận lợi cho virus gây bệnh đường hô hấp lây lan.
Các vấn đề về da:
Khô da, nứt nẻ: Gió lạnh và sự thay đổi độ ẩm có thể làm mất đi độ ẩm tự nhiên của da.
Dị ứng da: Các chất ô nhiễm trong không khí có thể làm suy yếu hàng rào bảo vệ da, khiến da trở nên nhạy cảm hơn.
B. Lời khuyên phòng ngừa cho du khách
Theo dõi và lên kế hoạch hoạt động ngoài trời một cách thông minh:
Kiểm tra AQI mỗi sáng: Trước khi ra ngoài, hãy mở ứng dụng AirVisual hoặc PamAir để xem chỉ số AQI và nồng độ PM2.5. Hạn chế tối đa việc tập thể dục, đi bộ dài ngoài trời vào sáng sớm khi sương chưa tan và AQI thường ở mức cao.
Chọn thời điểm phù hợp: Các hoạt động tham quan ngoài trời nên được sắp xếp vào khoảng giữa buổi sáng hoặc chiều tối khi chất lượng không khí thường được cải thiện hơn.
Khẩu trang - Vật bất ly thân đúng chuẩn:
Bảo vệ sức khỏe toàn diện từ trong ra ngoài:
Vệ sinh cá nhân: Rửa tay, mặt, mũi bằng nước muối sinh lý sau khi từ ngoài về nhằm loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn bám trên da và niêm mạc.
Giữ ấm cơ thể: Mặc đủ ấm, đặc biệt chú ý giữ ấm vùng cổ, ngực.
Bổ sung dinh dưỡng: Uống đủ nước, tăng cường thực phẩm giàu vitamin (A, C, D) và chất chống oxy hóa để nâng cao sức đề kháng.
Gợi Ý Trải Nghiệm Xanh Cho Du Khách Khi Chất Lượng Không Khí Không Tốt
Thay vì lo lắng, du khách hoàn toàn có thể tận hưởng một TP.HCM xanh và bền vững ngay cả trong những ngày chất lượng không khí không lý tưởng.
Khám phá "lá phổi xanh" Cần Giờ: Cách trung tâm khoảng 50km, Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ (được UNESCO công nhận) là lựa chọn hoàn hảo để hít thở bầu không khí trong lành, tham quan hệ sinh thái độc đáo và tìm hiểu văn hóa địa phương.
Trải nghiệm du lịch nông nghiệp xanh ven đô: Tìm đến các mô hình như Suối Tiên Farm (Thủ Đức), hay các nông trại sạch ở Củ Chi để trải nghiệm hái trái cây, tìm hiểu nông nghiệp công nghệ cao và thưởng thức thực phẩm tươi ngon.
Di chuyển bằng phương tiện xanh: Ưu tiên sử dụng xe buýt, tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) hoặc thuê xe đạp công cộng để tham quan. Đây không chỉ là cách di chuyển thân thiện môi trường mà còn giúp bạn tránh được việc tiếp xúc trực tiếp với khí thải giao thông.
Nhớ giữ sức khỏe bạn nhé!
Hiện tượng sương mù sáng sớm tại TP.HCM là sự kết hợp giữa yếu tố thời tiết tự nhiên và thách thức ô nhiễm đô thị. Lớp màn trắng đó có thể là cảnh đẹp mờ ảo, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe. Lời khuyên quan trọng nhất dành cho du khách là hãy chủ động.
Bằng cách theo dõi chỉ số AQI, trang bị khẩu trang phù hợp, lên kế hoạch hoạt động linh hoạt và khám phá những điểm đến xanh của thành phố, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ sức khỏe và tận hưởng một hành trình trọn vẹn, an toàn tại Sài Gòn.
*Thông tin trong bài được tổng hợp dựa trên khuyến cáo của các chuyên gia y tế, cơ quan khí tượng, và các tổ chức theo dõi chất lượng không khí, cập nhật đến tháng 12/2025. Xin cảm ơn Phòng khám Đa khoa SP79 chuyên khoa Tai Mũi Họng SP79 đã cung cấp thông tin hữu ích này *
